Xoşbəxtlik axtarışı bəşəriyyəti yarandığı gündən məşğul
edir və son vaxtlar əsl tendensiyaya
çevrilir. Bu mövzuda çoxlu sayda kitablar yazılmış, kurslar və seminarlar
keçirilmişdir. Lakin əksər insanlar üçün xoşbəxtlik əlçatmaz bir arzu olaraq
qalmaqdadır. Padşah Süleyman “Vaiz” (Koelet) kitabında yazır ki, xoşbəxtlik
axtarışı həmişə həqiqət axtarışı ilə yanaşı gedir. Bəs bu gün bu həqiqət kimə
lazımdır? Əgər hər nəsil özü üçün qaydalar qoyursa, ona əsasən nəyin həqiqət, nəyin
yalan, nəyin yaxşı və nəyin pis, nəyin həzz və nəyin iztirab olduğunu müəyyən
edirsə, hansı həqiqətdən danışa bilərik?
Cəmi 100-200 il əvvəl xoşbəxtlik işin, mənzilin,
ailənin və uşaqların olması hesab olunurdu. Həyatın mənası da məhz bunda idi.
Əgər insan ailəsini yeməklə təmin edə bilirsə, başının üstündə dam varsa, xoşbəxtdir.
İnsan bundan başqa heç nə istəmirdi. Gündəlik paltarlara əlavə olaraq, əlavə
kostyumu olsaydı, bu, sadəcə əla idi! Amma sonra paltar üçün qarderob lazım oldu.
Bu qarderob əvvəlcə balaca idi, amma bu gün hər kəs öz, ayrı otağında öz
şkafına sahib olmaq istəyir. Üstəlik, çoxlarının artıq bütöv bir soyunma
otağına ehtiyacı var!
Nə idisə, o da olacaq
Əslində, bu gün demək olar ki, doyma nöqtəsinə çatmışıq,
lakin insanlar hələ də istehlakla məşğuldurlar. Həyatımız sonsuz bir yarışa
çevrilib. Zövqlərin dalınca qaçırıq, bəs onlara nə vaxt zamanımız olur? Mən
orta səviyyəli məhəllədə yaşayıram. Görürəm ki, qonşum səhər saat 7-də bir əlində
uşaq, digərində bir fincan qəhvə ilə maşınına qaçır. Qəhvəni kapotun üstünə
qoyur, uşağı maşına mindirir, bağçaya aparır və işə tələsir. Axşam saat 8-9-dan
əvvəl evə gəlmir. Nə vaxt özünü xoşbəxt hiss edir? Həftədə bir dəfə axşam
dostları ilə çölə çıxanda? Yoxsa ildə bir dəfə xaricə bir həftəlik məzuniyyətə
gedəndə? Onun bütün həyatı boyu arxasınca getdiyi həzz əslində haradadır? 3000
il bundan əvvəl padşah Süleyman bunu çox dəqiq ifadə etmişdi: “Olub, olacaq da,
günəşin altında yeni heç nə yoxdur”. Bu o deməkdir ki, əgər siz sadəcə bu
dünyadan həzz almaq istəyirsinizsə, həmişə boşluq əldə edəcəksiniz.
Xoşbəxtlik haradadır?
Deməli, dünyada xoşbəxtlik yoxdur?
Nəticə çıxarmağa tələsməyin. Əslində hər şey mənim
münasibətimdən asılıdır. Əslində məndən kənarda mövcud olan dünyanı praktiki
olaraq bilmirəm. Əgər ona münasibətim elədirsə ki, mən ondan daim özüm üçün nəsə
götürmək istəyirəm, deməli, mənə zövqsüz görünür. Daim özüm üçün tutmaq üçün
başqa bir şey axtarıram və nəticədə boş qalıram. Aldığım həzz o qədər qısamüddətlidir
ki, heç bir şəkildə xoşbəxtlik hissinə bənzəmir.
Bəs, zövq nədir? Biz özümüzü konkret bir doldurma
ilə deyil, onun hər dəfə yeni olması ilə qane edirik. İçmək istəyirəm, boğazım
quruyur - ilk qurtumlar mənə böyük həzz verir, sonra həzz getdikcə azalır. Yəni,
doldurma istəklə təmasda olduqda ləzzət yaranır. Dolğunluğun arzuya daxil
olması - bütün həyatımız bundan ibarətdir və bu, yalnız yenilənmə anında hiss
olunur. Bu zaman yenilənmə yoxdursa, sadəcə təkrarlanırsa? Sonra həyatdan məyusluq,
boşluq hissi yaranır və biz növbəti həzzlərə gedirik ki, onlar da tüstü kimi yoxa
çıxır. Mən bir ay təzə maşından, yeni mənzildən - bir neçə aydan həzz alıram və
sonra bütün bunlar məni əvvəlki kimi xoşbəxt etməyi dayandırır. Hətta sevimli həyat
yoldaşı ilə münasibət də yenilik tələb edir və buna görə də biz tətilə, səfərə
gedirik və ya nəhayət, sadəcə kiminsə ziyarətinə gedirik.
Gözü açıq yaşamaq
Həyatımı necə tənzimləyə bilərəm ki, arzum daim
yenilənsin, yerinə yetirilməsi isə yeni olsun? Belə ki, hər gün uşaq kimi, gözlərim
açıq oyanıram!
Uşaq vaxtı geniş həyəti olan evdə yaşayırdım. Həyətdə
ağaclar, çiçəklər var idi, orada bir it də var idi. Artıq axşamüstü təsəvvür
edirdim ki, səhər yataqdan atılıb dostlarımla görüşmək üçün həyətə qaçıram. Bu,
hər zaman yaşamaq istədiyim əhval-ruhiyyədir!
Bu mümkündürmü? Bəli, bu, olduqca mümkündür. Hər
birimiz bir dəfədən çox fərq etmişik ki, əgər biz qəbul etmiriksə, amma
başqalarına veririksə, mənzərə tamamilə dəyişir. Nə qədər çox versən, bir o qədər
həzz alırsan. Siz mal-mülk vermirsiniz, başqalarına ruhunuzun istiliyini
verirsiniz. Bunun heç bir məhdudiyyəti yoxdur və həmişə vaxt var. Hamının hər kəsin qayğısına qaldığı bir cəmiyyət
yaratmaqla, biz mahiyyət etibarı ilə əsl xoşbəxtlik mənbəyi yaradacağıq. Bu mənbə
heç vaxt qurumayacaq. Aramızdakı əlaqələri yeniləmək xoşbəxtlik hissi gətirəcək,
bu da hər zaman daha yaxşı vəziyyətlərə doğru hərəkətdə gəmimizin yelkənlərini
dolduracaq həyat ruhu olacaq. Özümdən çıxıb hamını hiss edəndə belə həyata nail
olacağıq. Mən heyvani bədənimdən ayrılıram, ondan ayrılıram və məndən kənarda mənəvi
bir vəziyyətə keçirəm. Mən başqalarının içində yaşayıram və bunun içində sonsuz
həyat və sonsuz xoşbəxtlik hiss edirəm.
Bu, həyat, ölüm, zaman hissindən yuxarıda tamam başqa bir ölçüdür...
Mənbə: https://bit.ly/4noYVRq
Rus dilindən tərcümə etdi:
Əsədov Seyyub Əsəd oğlu-Şirvan şəhər T. Bağırov
adına 11 №-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin
(2015-ci il), “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsi, “Təhsildə ən yaxşı
İnternet resursları” nominasiyası qalibi (2017-ci il), Respublika “Pedaqoji
Mühazirələr”inin (2003-cü il III dərəcəli Diplom və 2019-cu il Tərifnamə) təltifçisi,
Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsinin (2020) qalibi
(“V-XI siniflərdə tarix fənninin tədrisi metodikası” adlı metodik vəsait müəllifi).