Düzəldildiyi yerdən 2500 km aralıda 1000 illik sikkə aşkar edilib

Norveçin Valdres dağ bölgəsindəki Vestre Slidre yaxınlığında metal detektoru vasitəsilə aşkar edilmiş qeyri-adi artefakt (nadir Bizans qızıl sikkəsi) arxeoloqların araşdırmasına səbəb olub. Sikkənin min ildən çox əvvəl zərb edildiyi Şərqi Roma və ya Bizans imperiyasının paytaxtı Konstantinopoldan 2500 kilometrdən çox məsafəyə necə gəlib çıxdığı sualı olaraq qalır. Bu dövrdə imperiyanın paytaxtında, eləcə də yaxınlıqdakı şəhər mərkəzlərində VII əsrə qədər fəaliyyət göstərən bir neçə zərbxana fəaliyyət göstərirmişdir. Sikkə yaşına görə əla vəziyyətdədir. Norveçdə tapılan sikkənin kənarındakı nöqtəli dairələr onun eradan əvvəl 977-1025-ci illər arasında zərb edildiyini göstərir. Bu dövrün bir çox başqa sikkələri kimi, artefaktın bir tərəfində əlində İncil olan İsa Məsihin təsviri, digər tərəfində isə “Padşahların Kralı İsa Məsih” latın yazısı var. Arxa tərəfdə II Bazil və VII Konstantin qardaşları, həmçinin yunan yazısı var: “Romalıların imperatorları Baziliya və Konstantin”. Formal olaraq, “histamenon” (qızıl Bizans sikkəsi) “standart sikkə” mənasını verən “histamenon”  - “nomisma” adlanırdı. Bu ad, 960-cı illərdən bəri qızılla tökülən və dövriyyədə olan daha yüngül tetarteronun və ya “dörddəbir sikkə”nin tətbiqindən sonra ümumi qızıl solidus çeşidinə verildi. Sadəcə olaraq “stamenon” kimi tanınan “histamenon”un zərb edilməsi 1092-ci ildə ləğv edildi. Sikkənin Norveçə necə gəldiyi sualı açıq qalsa da, arxeoloqlar onun Norveçin məşhur hökmdarı, 1045-1066-cı illərdə hakimiyyətdə olmuş III Haralda aid ola biləcəyinə inanırlar. Harald, çox güman ki, onu 1030-cu illərdə Bizans kral ailəsində mühafizəçi kimi xidmət edərkən əldə edib. O dövrün adət-ənənələrinə görə, onun ölümündən sonra mühafizəçilərin imperatorun sarayını talamaq hüququ var idi. “Amansız Harald”ın Bizansda keşikçi olduğu müddətdə üç belə ölüm baş vermişdi. Sikkənin Norveç hökmdarı tərəfindən yadigar kimi saxlanması fikri ilə hamı razı olmasa da, bu, ən inandırıcı görünür. Oslodakı Mədəniyyət Tarixi Muzeyinin professoru Svein Harald Qullbekk, “Bu sikkənin uzun illər dövriyyədə olduğu görünmür” deyir. Daha doğrusu, yəqin ki, hökmdar sikkəni özü ilə gətirmişdir”. Bu il Norveçdə metal detektorları tərəfindən tapılan digər artefaktlara sırğalar və eradan əvvəl 400 -570-ci illərə aid “brakteat” kimi tanınan incə döyülmüş qızıl boyunbağılar kimi zinət əşyaları daxildir. Bu yaxınlarda Norveçdə tapılan oxşar “brakteat”lar dövrün Roma medalyonlarının məşhur təqlidi idi. Arxeoloqlar indi sikkənin tapıldığı ərazidə əlavə qazıntıların faydalı olub-olmadığını müəyyən etmək üçün 2024-cü ildə Vestre Slydreyə yenidən baş çəkməyi planlaşdırırlar.

Mənbə: bit.ly/487NQMu

Rus dilindən tərcümə etdi:Əsədov Seyyub Əsəd oğlu-Şirvan şəhər T. Bağırov adına 11 №-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin (2015-ci il), “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsi, “Təhsildə ən yaxşı İnternet resursları” nominasiyası qalibi (2017-ci il), Respublika “Pedaqoji Mühazirələr”inin (2003-cü il III dərəcəli Diplom və 2019-cu il Tərifnamə) təltifçisi, Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsinin (2020) qalibi (“V-XI siniflərdə tarix fənninin tədrisi metodikası” adlı metodik vəsait müəllifi).  

İstinad:

https://multiurok.ru/files/duz-ldildiyi-yerd-n-2500-km-aralida-1000-illik-sik.html