Həyat sadəcə sondan qaçışdırmı? Mixael Laytman yazır...

                                  Mixael Laytman dəniz sahilində

Məşhur mahnıda deyilir: “Narahat olma və xoşbəxt ol, hər şey yaxşı olacaq”.  Amma bu, sadəcə bir mahnıdır. Bəs real həyatda necə? Həyatımız həqiqətən qayğısız və xoşbəxr ola bilərmi?

Həyatın başlayıb qurtardığı məlum bir həqiqətdir. Həyatın bu məhdudluğu varlığımıza kölgə salır. Bizim üçün, məsələn, varlıqlarının məhdudluğunu hiss etməyən heyvanlardan daha güclü bir kölgə salır. Ölümün qaçılmazlığı düşüncələri bizi uşaqlıqdan təqib etməyə başlayır. 7-10 yaşlı bir uşaq ölüm haqqında düşünməyə başlayır və bu düşüncələr çox narahatedicidir. Buna görə də, uşağa ölümün nə olduğunu və niyə qaçılmaz olduğunu düzgün izah edə bilmək vacibdir. Lakin, bir qayda olaraq, biz bu sualdan yayınmağa, onu birtəhər yumşaltmağa çalışırıq. Amma bəzən bu, çox çətin suallar doğurur. “Nə üçün yaşayıram? Nədən ötrü? Həyatımın mənası nədir? Əgər hər şey qaçılmaz olaraq bitirsə, həyatda etdiyim işin bir faydası varmı? Niyə mənə bu sonluq hissi verilib?” . Əgər bu suallara cavab tapa bilmirəmsə, onları sadəcə unutmağa çalışıram, özümü gündəlik işlərin burulğanına qərq edirəm.

Həyat bizi məcbur edəcək

Amma bütün insan fəaliyyətinin 90%-i sadəcə faydasız işdir. Bu, yalnız planeti məhv edir, onun ehtiyatlarını məhv edir və ətraf mühitə zərər verir. Özümüzü haqlı çıxararaq deyirik ki, əgər bunu etməsək, onda ümumiyyətlə nə edəcəyik? Axı, o zaman bizi sadəcə məhv edən əbədiliyimizin əbədi sualı ilə yaşamalı olacağıq.

Bunun qarşısını almaq üçün, “çox vacib” işlər görərkən bizi bu sualı unutmağa məcbur edəcək şəkildə işləyən hər cür sosial sistem yaratmışıq. Nə qədər çox iş görsək, bir o qədər məşğul oluruq. Çünki şüuraltı olaraq bunu istəyirik.

Həyat bizdən bunu tələb etmir. Biz onu elə yaradırıq ki, bizi daim qaçmağa, tələsməyə və onu o qədər doldurmağa məcbur edir ki, hətta dincəlməyə belə vaxtım qalmır. Axı, əgər istirahətim tətildə olduğu kimi zamanla məhdudlaşmırsa və işdən azadamsa, bu, problemdir. Deyə bilərik ki, bütün həyatımız hər şeyin necə bitəcəyi sualından qaçışdır. Lakin görürük ki, bu gün qurduğumuz sistem artıq işləmir. Gənclər artıq həddindən artıq məşğul olmaq istəmirlər. Onlar həyatın mənası haqqında düşünməmək üçün özümüzü faydasız məşğuliyyətlərlə məşğul etdiyimiz həyat tərzimizi qəbul etməkdən imtina edirlər.

Əvəzində gənclər həyatı narkotik, alkoqol və müxtəlif əyləncələrlə şirinləşdirməyə çalışırlar. Məlum olur ki, özümüzü iki dövrün qovşağında, yeni bir dövrün astanasında tapırıq. Həyata tamamilə yeni bir yanaşma tələb edən bir dövrün.

Bundan qaça bilmərik; yenə də həyatın mənası sualına cavab tapmalı olacağıq. Sonra bu, həyatımızı tamamilə dəyişdirəcək. Bu gün fəaliyyətlərimiz əsasən bioloji bədənimizin ehtiyaclarını mümkün qədər tam və müxtəlif şəkildə ödəməyə yönəlib. Baxmayaraq ki, İnsan Səviyyəsinin tələbləri daha yüksəkdir. Bəs prioritetlərimizi dəyişdirmək üçün gücü haradan tapacağıq?

Gücü haradan tapmalı?

Kainatda iki qüvvə fəaliyyət göstərir: bəxşiş gücü və qəbul gücü, müsbət və mənfi. Bizi qəbul gücü - minimum xərclə maksimum zövq almaq istəyi idarə edir və buna görə də həyatımız məhdud və sonludur. Axı, kimdənsə və ya nədənsə nə qədər ala bilərəm? İstədiyim hər şeyi limitsiz ala bilmərəm. Yalnız valideynləri tərəfindən qeyd-şərtsiz sevilən ərköyün bir uşaq onlardan istədiyi hər şeyi ala bilər, amma hətta o zaman belə, onların imkanları məhduddur.

Arzularım artır, çünki mən daim zövq istəyini yerinə yetirmək üçün yeni yollar icad edən inkişaf edən bir cəmiyyətdə yaşayıram. Lakin onların qəbulu da sonludur və buna görə də insanlar özlərini narkotik, depressiya və s. kimi şeylərə qərq edirlər. Onlar nə qədər çalışsalar da, özlərini təmin edə bilmədiklərini və nəticədə özlərini boş hiss etdiklərini görürlər.

Qəbul gücü belədir - güclüdür, amma çox məhduddur. Halbuki bəxşiş gücü belə deyil. Axı, hər kəsə limitsiz nəsə vermək olar. Əgər bundan faydalansam, yaxşı əhval-ruhiyyə, həyat doluluğu hissi alsam, bunu sevinclə verərdim.

Amma problem ondadır ki, biz elə yaradılmışıq ki, almaqdan zövq alırıq, verməkdən yox. Biz verməkdən yalnız uşaqlarımıza, yaxınlarımıza və əzizlərimizə yönəldildikdə zövq alırıq. Sonra hiss edirik ki, nə qədər çox versək, bir o qədər çox zövq alırıq. Amma bunlar sadəcə təcrid olunmuş hallardır və hətta o zaman da vermək zaman baxımından məhduddur, çünki biz maddi dünyada mövcuduq. Həyatımızı almaq gücü ilə deyil, vermək gücü ilə təşkil etsək, necə olardı? Bəs hamımız vermək gücü ilə doğulsaq və ya özümüzdə inkişaf etdirə bilsəydik və bu paradiqma ilə yaşaya bilsəydik? Onda artıq məhdud, artıq zamandan asılı hiss etməyəcəyik.

Zamanı fərqli şəkildə yaşayardıq - istədiyimlə onu aldığım vaxt arasındakı vaxtı hiss etdiyim daimi məmnuniyyət hissi kimi deyil. Əksinə, zaman vermək istədiyim anla verdiyim an arasında ölçülən sıfıra enərdi.

Başqa sözlə, zaman hissi sadəcə yox olardı. Həyatımız tamamilə fərqli bir xarakter alardı - zaman və məkandan kənarda. Biz onu qaçılmaz bir sonluqdan qaçış kimi qəbul etməyi dayandırardıq, çünki artıq son olmayacaqdı.

Mənbə: https://bit.ly/47pBlNc

Rus dilindən tərcümə:

Əsədov Seyyub Əsəd oğlu-Şirvan şəhər T. Bağırov adına 11 №-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin (2015-ci il), “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsi, “Təhsildə ən yaxşı İnternet resursları” nominasiyası qalibi (2017-ci il), Respublika “Pedaqoji Mühazirələr”inin (2003-cü il III dərəcəli Diplom və 2019-cu il Tərifnamə) təltifçisi, Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsinin (2020) qalibi (“V-XI siniflərdə tarix fənninin tədrisi metodikası” adlı metodik vəsait müəllifi).