“Məktəbli geyimlərin tarixi”

Məktəbli forması – bu gün şagirdlərin məktəbdə olduqları müddətdə və məktəbdən kənar rəsmi məktəb tədbirlərində geyindikləri gündəlik geyim üçün ümumi termindir.

Məktəbli formaları ilə bağlı mübahisələr onların tarixi qədər uzun müddətdir ki, mövcuddur. Tarix boyu dünyanın müxtəlif ölkələrində məktəblərə “uniformalar” tətbiq olunmuş, zamanla ləğv edilmişdir. Bəzi yerlərdə isə onların mövcudluğu həmin ölkələrin tarixinin ən dəhşətli anlarını xatırladır.

Tarixçilərin qənaətinə görə, ilk məktəbli formaları XVI əsrdə yetim və imkansız uşaqlar üçün ingilis xeyriyyə məktəblərində yaranıb. Londonlular bu məktəblərə şagirdlər üçün geyim hədiyyə edirdilər. Ən çox bağışlanan əşyalar uzun mavi paltolar idi. Nəticədə bu xeyriyyə məktəbləri “mavi paltolu məktəblər” (bluecoat schools) ləqəbini aldı.

Belə məktəblərdən biri 1552-ci ildə qurulan Məsih Xəstəxanası (Christ's Hospital) idi. Bu məktəb bu gün də fəaliyyət göstərir və şagirdlərinin geyindiyi forma Tudorlar dövründən bəri çox az dəyişib. Məsih Xəstəxanası şagirdlərinin formasına kəmərli, uzun, tünd göy rəngli palto, şalvar və ya ətək, sarı diz corabları və ağ yaxalıq daxildir. Zaman keçdikcə ingilis məktəb geyimi nümunəsi Avropa ölkələri tərəfindən qəbul edilmişdir.

Məktəbli formasının üslubuna təkcə ənənə deyil, həm də iqlim təsir göstərir. Məsələn, Avstraliyada bəzi məktəblər yuxarı sinif şagirdlərinə şalvar əvəzinə “uniforma” şortu geyinməyə icazə verirlər. Avstraliya məktəbli formalarına çox vaxt sərt günəşdən qorunmaq üçün geniş kənarlı papaqlar da daxildir. Yeni Zelandiyada isə məktəblilərə ayaqyalın getməyə icazə verilir, hətta təşviq olunur. Ancaq forma necə olur-olsun, onun əsas məqsədi şagirdlərdə intizamı gücləndirmək, onları məktəb mühitinin xüsusi qaydalarına alışdırmaqdır. Müxtəlif siyasi sistemlərdə “uniforma” fərqli funksiyalara malik ola bilər: bəzi hallarda şagirdlərin elitliyini vurğulayır, digərlərində isə müxtəlif gəlirli ailələrdən olan uşaqlar arasında bərabərlik yaradır.

Bu gün müasir məktəb forması sərbəst şəkildə birləşdirilə bilən geyim və aksessuarlardan ibarət dəstdir. Belə geyimlər müəyyən nizam-intizam aşılayır, sosial bərabərsizliyi yumşaldır və uşaqlara özlərini müəyyən qrupa aid hiss etməyə imkan verir. Məktəbli forması qəşəng, cəlbedici olmalı, eyni zamanda fərdiliyi zədələməməlidir. O, həmçinin uşaqlara öyrətməlidir ki, fərqlənmək bahalı geyimlə deyil, intellektual və yaradıcılıq qabiliyyətləri ilə mümkündür və bu xüsusilə vacibdir.

 Məktəbli forması bir ünsiyyət vasitəsidir. Görünüş insanın başqaları ilə münasibətlərinə təsir göstərir.

 Beləliklə, adi görünən məktəbli formasının arxasında dayanan hekayələrdən biri də budur.

Daha ətraflı: https://bit.ly/3Kj2REa