Nüvə partlayışının təsirinə məruz qalan ərazidə insan nə hiss edəcək?

 

Nüvə partlayışı dəhşətli və dağıdıcı bir hadisədir, bir ərazidə baş verərək, kütləvi insan tələfatına və dağıntılara səbəb olur. Hər hansı bir şəxs nüvə partlayışı zonasında olarsa və dərhal yanmasa, ölməsə və partlayışın episentrində olmasa, çox güman ki, (Xirosima və Naqasakidə qurbanların daha kiçik bir hissəsi nüvə partlayışı episentrində olmuşlar) sonra belə insanların bədəni müxtəlif simptomlar hiss edəcəkdir:  

1. Görmə qabiliyyətinin müvəqqəti itirilməsi

Nüvə partlayışı müvəqqəti korluğa səbəb ola biləcək nəhəng parlaq parıltı ilə müşayiət olunur. Partlayışın gücündən və ondan uzaqlıqdan, eləcə də gecə və ya gündüz olmasından asılı olaraq korluq bir neçə dəqiqədən bir neçə saata qədər davam edə bilər. Üstəlik, insan partlayışa tərəf çevrilərsə və  eləcə də divarlar və ya digər maneələr onu müdafiə etmirsə, hətta bağlı gözlər də bunun qarşısını almağa kömək etməyəcəkdir. Qamma radiasiyası göz qapaqlarından nüfuz edəcək və buynuz qişanı yandıracaq. Əgər şəxs partlayış yerinə yaxındırsa, o zaman çox ciddi zədələnmə səbəbindən korluq ömürlük ola bilər.

2. Yanıqlar

Radiasiyaya görə insan dərisi müxtəlif dərəcəli yanıqlar ala bilər. Ağ paltar partlayışdan gələn enerjinin bir hissəsini əks etdirdiyi üçün yanıqlara qarşı müəyyən qorunma təmin edə bilər, tünd rəngli paltar isə onu udur. Yanıqların dərəcəsi partlayışın episentrinə qədər olan məsafədən və onun gücündən asılıdır. Uzaq məsafələrdə onlar adi günəş yanığı ilə mütənasib olacaq, eyni zamanda episentrdə radiasiya o qədər güclü olacaq ki, insanı dərhal külə çevirəcək.

3. Tam məhv və partlayış dalğası

Daha əvvəl bəhs etdiyimiz təsirlər partlayış anında dərhal görünəcək. Bir müddətdən sonra (bir neçə saniyəlik ardıcıllıqla, yenə hər şey məsafədən asılıdır) nüvə partlayışı nəticəsində yaranan partlayış dalğası gələcək. O, binaların dağılmasına və infrastrukturun dağılmasına səbəb ola biləcək nəhəng hava təzyiqi yaradır, həmçinin adi partlayış nəticəsində yaranan partlayış dalğası kimi insana ciddi xəsarət yetirir, yəni sümükləri sındırır, yumşaq toxumaların zədələnməsinə və qopmasına səbəb olur. , və s. Bu vəziyyətdə, insan uçan dağıntılardan yaralanmalar, qançırlar və qırıqlar da ala bilər.

4. Radioaktiv və radiasiya xəstəliyi

Nüvə partlayışından sonra, bombanın növündən asılı olmayaraq, radioaktiv hissəciklər atmosferə buraxılır və onlar yerə çökərək insan orqanizminə daxil olurlar. Onlardan ionlaşdırıcı şüalanmanın təsiri nəticəsində radiasiya xəstəliyi yaranır, onun simptomları partlayışdan sonrakı ilk günlərdə və ilk həftələrdə görünür. Bunlara ürəkbulanma, qusma, ishal, zəiflik, iştahsızlıq, qızdırma, qanaxma və infeksiya, yüksək səviyyələrə məruz qaldıqda isə  halüsinasiya (psixi pozğunluğa görə görmə, eşitmə, qoxu və s. aldatma fenomeni)  və şəxsiyyət pozuntusu  aiddir.

    Nüvə partlayışının təsirindən özünüzü qorumaq üçün siz əvvəlcədən dərin yeraltı bunkerlərdə və partlayış dalğasından, istilik radiasiyasından və radioaktiv dağıntılardan qorunmanı təmin edən xüsusi sığınacaqlarda sığınacaq tapmalısınız. Belə bir sığınacaq yoxdursa, binanın zirzəmisində, kərpic və ya beton konstruksiyaların mərkəzində, pəncərə və qapılardan uzaqda gizlənməlisiniz. Bu, hansısa şəkildə zədə riskini azaltmağa və radiasiyaya məruz qalmağı minimuma endirməyə kömək edə bilər. Partlayış sizi gözlənilmədən yaxalasa, o zaman yanıb-sönən andan partlayış dalğasının sizə çatdığı ana qədər (əgər şansınız olarsa) cəmi bir neçə saniyəniz olacaq, bu müddət ərzində mümkün qədər dərində gizlənmək üçün vaxtınız olmalıdır. Belə yer bina, yolun kənarındakı xəndək ola bilər. Hər halda belə yer  açıq havada olmaqdan daha yaxşıdır. Təcili xilasetmə dəstinin olması da vacibdir (əlbəttə ki, onu özünüzlə həmişə gəzdirə bilmərsiniz, lakin fəlakətin sizi evdə tapması şansı var), bu dəstdə su və qida ehtiyatı, yod həbləri olmalıdır. Bundan başqa tibbi ləvazimatlar, qaz maskaları və qoruyucu kostyumlar kimi fərdi qoruyucu vasitələr olması da vacibdir.

Nüvə partlayışından sonra mümkün qədər uzun müddət gizlənmək vacibdir, çünki radioaktiv tullantılar uzun müddət təhlükəli olaraq qalır. Radiasiya vəziyyətini diqqətlə izləmək və yalnız fövqəladə hallarda çölə çıxmaq lazımdır. Radiasiya xəstəliyinin nəticələrini minimuma endirmək üçün mümkün qədər tez tibb mütəxəssisləri ilə əlaqə saxlamaq lazımdır. Həkimlər simptomları azaltmaq və bədənin fəaliyyətini saxlamaq üçün müalicə təklif edə bilərlər. İnfeksiya riskini və radioaktiv hissəciklərə əlavə məruz qalma riskini azaltmaq üçün müntəzəm olaraq əlləri yuma, təmiz içməli su və qida kimi yaxşı gigiyena qaydalarına riayət etmək də vacibdir.

P.S. Qorxulu heç nə yoxdur!

     Hər şeyi atıb Avstraliyaya köçmək kimi. Bu isti, kenquruların bol olduğu və nüvə partlayışlarının olmadığı yerdir. İnsaf naminə qeyd etmək istəyirəm ki, orada kifayət qədər ağıllı insanlar vardır. Bir mütəxəssisin fikrini daha çox bəyəndim: 1883-cü ildə Krakatoa vulkanı atmosferə toz püskürdüı və bu Yer kürəsinin  5 il ərzində soyumasına səbəb oldu. Onun püskürmə gücü bir neçə meqatonla qiymətləndirilir. Əgər yüzlərlə və ya minlərlə Krakatoadan danışırıqsasa, dünya üçün nəticələri o qədər ağır olacaq ki, dərhal ölənlər şanslı hesab ediləcəklər. Heç kim etiraf etmək istəmir ki, nüvə müharibəsi olsa bizim dünya mövcud olmayacaq.

Təsəffür edin: elektrik, su təchizatı məhv edilmiş və ya çirklənmişdir. Yanacaq, nəqliyyat yoxdur. Əkin və biçin üçün traktor yoxdur. Mobil telefonları isə ümumiyyətlə unudun. Əgər çip istehsalı məhv edilibsə, o zaman dünyanı yenidən qurmağın yolu olmayacaqdır. Məhşur alim Eynşteyn belə demişdi: “Mən bilmirəm 3-cü dünya müharibəsində hansı silahlardan istifadə olunacaq, amma 4-cü dünya müharibəsində dəyənək və daşla döyüşəcəklər”.

İstifadə edilmiş resurslar:

1.https://dzen.ru/a/ZD_xrVh3m0ZXsjJe?&from_site=mail

2.https://dzen.ru/a/ZD-gQKqYMzO5ozo6?&from_site=mail

3.https://multiurok.ru/files/nuv-partlayisinin-t-sirin-m-ruz-qalan-razid-insan.html

Tərcümə etdi:

 Əsədov Seyyub Əsəd oğlu - Şirvan şəhər T. Bağırov adına 11 №-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin (2015-ci il), “Elektron Təhsil” Respublika Müsabiqəsi, “Təhsildə ən yaxşı İnternet resursları” nominasiyası qalibi (2017-ci il), Respublika “Pedaqoji Mühazirələr”inin (2003-cü il III dərəcəli Diplom və 2019-cu il Tərifnamə) təltifçisi, Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsinin (2020) qalibi (“V-XI siniflərdə tarix fənninin tədrisi metodikası” adlı metodik vəsait müəllifi), Azərbaycan Respublikası “Təhsil Şurası” İB-nin İdarə Heyətinin üzvü